Trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán, một trong những yếu tố quan trọng giúp nhà đầu tư bảo vệ vốn và tối ưu hóa lợi nhuận là việc quản lý rủi ro, trong đó cắt lỗ đóng vai trò then chốt. Trong bài viết này, hãy cùng Đầu tư World tìm hiểu chi tiết về khái niệm cắt lỗ, tầm quan trọng của nó, và các nguyên tắc cơ bản cần tuân thủ khi thực hiện cắt lỗ trong đầu tư chứng khoán. Qua đó, bạn sẽ có được cái nhìn rõ ràng hơn về cách quản lý rủi ro hiệu quả và nâng cao khả năng thành công trong hoạt động đầu tư của mình.
Cắt lỗ là gì?
Cắt lỗ, tiếng Anh là “cut loss,” là việc nhà đầu tư đặt lệnh bán hoặc dừng giao dịch khi tài sản đầu tư vượt mức rủi ro có thể chịu đựng. Đây là một trong những biện pháp quan trọng để quản trị rủi ro tài chính. Khi tham gia giao dịch ở bất kỳ lĩnh vực nào, việc kiểm soát và quản trị rủi ro là điều bắt buộc phải thực hiện.
Ngay cả những nhà đầu tư nổi tiếng như Warren Buffett cũng đã từng gặp phải những thương vụ đầu tư thua lỗ. Vì thế, việc gặp thua lỗ đối với các nhà giao dịch cá nhân, đặc biệt là những người mới tham gia vào thị trường (F0), là điều khó tránh khỏi. Khi gặp tình trạng thua lỗ, bạn sẽ cần tiến hành “cut loss.”
Tầm quan trọng của cắt lỗ
Cắt lỗ yêu cầu sự kịp thời và dứt khoát. Giả sử bạn phát hiện một mã cổ phiếu đang nắm giữ bị giảm giá quá sâu so với giá mua vào. Ngay khi nhận được tín hiệu từ thị trường, bạn bán mã cổ phiếu đó để lấy vốn về. Trong khi nhiều người có quan niệm “còn nước còn tát,” cố gắng giữ lại cổ phiếu đến khi thị trường chạm đáy, dẫn đến cháy tài khoản và không thể “về bờ” được nữa.
Đầu tư và kiếm lời là mục tiêu mà ai cũng muốn, nhưng việc quan trọng hơn là giữ được tiền của mình trên thị trường chứng khoán. Khi bạn còn tiền, bạn sẽ còn cơ hội để tìm đến một mã chứng khoán mới. Nếu tiền của bạn bị “ngâm” tại một mã đang mất điểm, bạn mất cơ hội đầu tư hiệu quả hơn. Chính vì vậy, việc cắt lỗ rất quan trọng mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng phải biết và thực hiện khi cần thiết.
Cắt lỗ là gì?
Nguyên tắc cắt lỗ
Tuy nhiên, không phải cứ mã đỏ là cắt. Một nhà đầu tư thực hiện cắt lỗ đúng thời điểm, đúng nguyên tắc mới đạt được hiệu quả. Dưới đây là một số nguyên tắc cơ bản:
- Xác định mức rủi ro chấp nhận được: Trước khi đầu tư, bạn nên xác định rõ mức độ rủi ro mà bạn có thể chấp nhận, thường được thể hiện bằng một tỷ lệ phần trăm của vốn đầu tư.
- Thiết lập điểm cắt lỗ: Dựa trên mức rủi ro chấp nhận được, bạn thiết lập điểm cắt lỗ cụ thể cho mỗi khoản đầu tư. Điều này giúp bạn có kế hoạch rõ ràng và không bị cuốn vào cảm xúc khi giá cổ phiếu biến động.
- Tuân thủ nguyên tắc: Khi giá cổ phiếu chạm đến điểm cắt lỗ đã thiết lập, bạn cần dứt khoát thực hiện cắt lỗ mà không do dự hay hy vọng vào sự phục hồi không chắc chắn của thị trường.
- Tích lũy kiến thức và kinh nghiệm: Để thực hiện cắt lỗ hiệu quả, bạn cần tích lũy kiến thức về thị trường và học hỏi kinh nghiệm từ các nhà đầu tư thành công. Điều này giúp bạn quản trị rủi ro tốt hơn và đưa ra các quyết định đầu tư chính xác.
Việc cắt lỗ đúng thời điểm và theo đúng nguyên tắc sẽ giúp bạn bảo vệ vốn đầu tư, giảm thiểu thiệt hại và giữ được cơ hội tìm kiếm lợi nhuận trong tương lai. Đây là kỹ năng quan trọng mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng cần phải nắm vững để tồn tại và phát triển trong thị trường chứng khoán đầy biến động.
Liệu có nên cắt lỗ chứng khoán?
Thị trường chứng khoán là nơi mà nhà đầu tư có thể tìm kiếm cơ hội tài chính và đạt được lợi nhuận từ chính đồng vốn của mình. Tuy nhiên, nếu tham gia với tâm lý coi đây là một trò chơi may rủi, hoặc ăn hoặc thua, khả năng cao là bạn sẽ rời bỏ thị trường vì liên tục thua lỗ. Biết cách cắt lỗ đúng cách là yếu tố then chốt giúp bạn bảo toàn vốn, duy trì khả năng tài chính và sẵn sàng tìm đến những cơ hội đầu tư mới.
Các nguyên nhân khiến bạn phải cắt lỗ
Tài khoản đầu tư giảm dần
Nguyên nhân đầu tiên và phổ biến nhất khiến bạn phải cắt lỗ là khi tài khoản đầu tư của bạn liên tục giảm dần. Điều này thường xảy ra khi giá trị của các cổ phiếu bạn nắm giữ giảm mạnh so với giá mua ban đầu.
Ví dụ cụ thể: Giả sử bạn bỏ ra 1 triệu đồng để mua 100 cổ phiếu A với giá 10.000 đồng mỗi cổ phiếu. Một tháng sau, giá cổ phiếu A giảm xuống còn 7.000 đồng và vẫn đang có xu hướng giảm sau nhiều phiên giao dịch. Lúc này, bạn quyết định bán 100 cổ phiếu A để thu lại vốn là 700.000 đồng. Đây được coi là cắt lỗ, bạn đã lỗ 300.000 đồng và sẽ không bị lỗ thêm nữa. Nhưng nếu bạn vẫn cứ giữ cổ phiếu đó, khi giá tiếp tục giảm, bạn sẽ tiếp tục lỗ theo tỷ lệ thuận với giá cổ phiếu. Điều này có thể dẫn đến việc bạn mất nhiều hơn số tiền bạn đã đầu tư ban đầu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài chính của bạn.
Cơ cấu lại tài sản
Nguyên nhân thứ hai khiến bạn phải cắt lỗ là khi cần cơ cấu lại tài sản đầu tư của mình. Điều này thường xảy ra khi bạn nhận ra rằng danh mục đầu tư của mình không cân đối và cần thay đổi để tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro.
Ví dụ cụ thể: Giả sử bạn đã mua 10 cổ phiếu, trong đó 5 mã lãi và 5 mã lỗ. Mỗi mã lãi trung bình 5% và mỗi mã lỗ trung bình 15%. Khi cộng danh mục các mã lại, bạn thấy kết quả là -10%, tức bạn bị lỗ 10%. Đây là dấu hiệu cho thấy việc quản trị rủi ro của bạn không tốt, và bạn cần cắt lỗ các mã cổ phiếu lỗ để cơ cấu lại danh mục đầu tư. Bằng cách này, bạn có thể tái đầu tư vào các cổ phiếu tiềm năng hơn, nâng cao khả năng sinh lời và giảm thiểu rủi ro.
Liệu có nên cắt lỗ chứng khoán?
Vượt ngưỡng cắt lỗ
Nguyên nhân thứ ba là khi danh mục đầu tư của bạn vượt ngưỡng cắt lỗ đã đặt ra trước đó. Mỗi nhà đầu tư thường có ngưỡng cắt lỗ riêng, tùy thuộc vào chiến lược và mức độ chấp nhận rủi ro của mình.
Ví dụ cụ thể: Tùy theo chiến lược của mỗi nhà đầu tư mà họ sẽ chọn chấp nhận rủi ro ở mức -5% hay -10%. Có những người vẫn sẽ tiếp tục giữ cổ phiếu dù danh mục đầu tư đã chạm ngưỡng -10%. Tuy nhiên, nếu vượt qua ngưỡng này, họ sẽ thẳng tay bán đi để cắt lỗ. Theo ý kiến của nhiều chuyên gia, một mã cổ phiếu đã mất 10% giá trị bắt buộc phải tăng đúng 11% thì mới có thể hòa vốn. Trong khi đó, một mã cổ phiếu mất tới 50% giá trị phải tăng lại 100% mới trở lại giá trị ban đầu. Trên thị trường, để kiếm được một mã tăng 100% rất khó. Thay vì ngồi chờ đợi trong vô vọng rằng giá sẽ tăng, nhà đầu tư nên bán ra để cắt lỗ và tìm kiếm cơ hội mới.
Lựa chọn cổ phiếu đầu tư ssai
Nguyên nhân cuối cùng khiến bạn phải cắt lỗ là do lựa chọn cổ phiếu đầu tư sai. Điều này thường xảy ra khi bạn đầu tư vào các công ty không uy tín, có kết quả kinh doanh không ổn định hoặc không minh bạch trong báo cáo tài chính.
Ví dụ cụ thể: Nếu bạn chọn mua cổ phiếu thuộc các doanh nghiệp uy tín, minh bạch, có kết quả kinh doanh ổn định, thì bạn đang mua “bảo hiểm” cho chính tài sản của mình. Theo Warren Buffett, nguyên tắc đầu tư là không bao giờ để tiền mất. Nếu bạn mua cổ phiếu của doanh nghiệp tốt với giá cả phải chăng, bạn hoàn toàn có thể nắm giữ suốt đời mà không phải lo lắng về việc cắt lỗ. Tuy nhiên, nếu bạn đầu tư vào các công ty có quản lý yếu kém, hoạt động kinh doanh không ổn định, hoặc tiềm ẩn nhiều rủi ro, thì việc cắt lỗ là cần thiết để bảo vệ vốn đầu tư và tìm kiếm các cơ hội đầu tư tốt hơn.
Việc cắt lỗ là một phần không thể thiếu trong quá trình đầu tư chứng khoán. Nhận biết và thực hiện cắt lỗ đúng lúc giúp bạn bảo vệ tài sản, duy trì khả năng tài chính và sẵn sàng tìm kiếm các cơ hội đầu tư mới. Biết cách cắt lỗ đúng cách không chỉ là kỹ năng quan trọng giúp bạn tồn tại và phát triển trong thị trường chứng khoán đầy biến động mà còn là yếu tố then chốt giúp bạn đạt được thành công bền vững trong đầu tư.
Những thiệt hại nếu không kịp thời cắt lỗ
Tiền của bạn giảm dần
Nhất là với những nhà đầu tư mới, chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc lựa chọn mã cổ phiếu, họ thường thiếu tính kỷ luật trong việc quản trị danh mục đầu tư nên dễ dàng bị thua lỗ. Khi thấy tài khoản giảm tiền, nhiều người lại nạp thêm tiền vào để giao dịch với khối lượng lớn, mong muốn gỡ lại số tiền đã mất. Tuy nhiên, điều này thường dẫn đến hậu quả nghiêm trọng hơn.
Sai lầm dễ gặp nhất chính là nhà đầu tư lờ đi phần trăm âm mỗi ngày, không lên kế hoạch bảo vệ tài khoản đầu tư. Khi tình trạng này kéo dài, người chịu thiệt hại chính là bản thân họ. Phần lớn nguyên nhân là do họ nhìn nhận và đánh giá theo xu hướng đám đông: thấy nhiều người mua một mã cổ phiếu nào đó, họ cũng mua theo. Đến khi giá cổ phiếu giảm mạnh, chưa kịp bán ra thì tiền trong tài khoản đã cạn kiệt.
Ví dụ cụ thể: Trong vòng 4 tháng cuối năm 2017 đầu năm 2018, mức lợi nhuận trung bình mà cổ phiếu VPB mang lại cho nhà đầu tư là 80% – một con số mơ ước mà nhiều người hướng tới. Thế nhưng chỉ sau đó 1 tháng, giá cổ phiếu VPB giảm sâu khiến nhiều người trở tay không kịp, tài sản bốc hơi trước khi họ kịp làm gì.
Nếu bạn là một nhà đầu tư chuyên nghiệp, nhìn thấy mức lợi nhuận tuyệt vời trên nhưng vẫn không quên dự phòng rủi ro, theo dõi và xác định ngưỡng rủi ro tối đa, thì bạn sẽ kịp thời cắt lỗ và “vào bờ” an toàn so với các nhà đầu tư khác. Việc dự đoán và quản trị rủi ro không chỉ giúp bạn bảo vệ tài sản mà còn giữ cho bạn cơ hội tìm kiếm những cơ hội đầu tư mới và tốt hơn.
Những thiệt hại nếu không kịp thời cắt lỗ
Tâm lý của người giao dịch
Nếu bạn đã từng đọc câu chuyện “Ông lão bắt gà tây,” bạn sẽ phần nào hiểu được tâm lý chung của nhà đầu tư.
Khi có 10 con gà tây chui vào bẫy, ông lão đã không giật thanh chống để đóng cửa bẫy. Sau đó, một con gà đi ra, ông lão mới hối tiếc, nghĩ rằng nếu giật sớm thì đã bắt được 10 con gà. Đến lúc hai con gà khác đi ra, ông lại tiếc, ước rằng mình đã hài lòng với 9 con gà còn lại. Lần lượt, thêm ba con gà nữa đi ra và ông vẫn chờ đợi. Cuối cùng, đến tối thì ông về tay không.
Tâm lý nhà đầu tư cũng tương tự như vậy. Bạn mua một cổ phiếu với hy vọng sẽ đạt lợi nhuận. Khi giá giảm, bạn rất khó đưa ra quyết định sẽ bán ngay và chấp nhận lỗ, nuôi hy vọng rằng giá sẽ phục hồi. Việc này cứ tiếp diễn: giá tiếp tục giảm, bạn vẫn cố gồng. Đến khi giá về lại mức ban đầu, bạn nghĩ rằng mình đã “về bờ” an toàn. Nhưng thực tế, nếu bạn lỗ 5%, bạn cần đầu tư lãi 5.3% mới hoàn vốn; nếu lỗ 50%, thì cần lãi 100% mới hoàn vốn.
Nhiều người thoái chí, nản lòng, từ bỏ, bán hết và rút khỏi thị trường. Mỗi ngày có hàng nghìn nhà đầu tư mới tham gia, đồng thời số lượng nhà đầu tư rời bỏ thị trường cũng rất nhiều.
Đầu tư thua lỗ là một chuyện, nhưng việc chứng kiến tài khoản giảm từng ngày là một quá trình đấu tranh tâm lý. Quyết định có nên bán để cắt lỗ hay không là một việc rất khó khăn, đặc biệt là với những người mới, ít vốn, chưa có lời mà đã lỗ thì họ càng sốc hơn.
Bạn cần cắt lỗ càng nhanh càng tốt để bảo vệ số tiền của mình. Khi đó, bạn có thể tiếp cận những mã cổ phiếu khác ngoài thị trường, thay vì ngồi chờ giá cổ phiếu phục hồi trở lại rồi mới bán. Điều này không chỉ giúp bạn giảm thiểu rủi ro mà còn mở ra cơ hội đầu tư mới, tiềm năng hơn.
Nguyên tắc quan trọng cần nhớ khi cắt lỗ trong chứng khoán
Có nhiều cách để cắt lỗ trong chứng khoán, tuy nhiên mỗi nhà đầu tư cần có một quy tắc cắt lỗ phù hợp với bản thân. Cách đầu tư của mỗi người là khác nhau, phụ thuộc vào tư duy, tính kiên nhẫn, sức chịu đựng,… Những yếu tố này giúp bạn xác định được giới hạn mức thua lỗ của bản thân để kịp thời cắt lỗ.
Tuy nhiên, không phải chờ đến khi cổ phiếu chạm ngưỡng giới hạn mới cắt lỗ. Bạn cần lên một kế hoạch cụ thể ngay khi nhận ra sai lầm của mình và tìm cách giảm thiểu thiệt hại càng sớm càng tốt. Đây mới là cách đầu tư hiệu quả. Ngay cả khi bạn đang có lãi nhưng nhận thấy một vài rủi ro tiềm ẩn cho một đợt giảm giá mạnh, bạn nên nhanh chóng kết thúc khoản đầu tư này.
Hãy xem những khoản thua lỗ đó như là khoản tiền bảo hiểm chi trả cho hoạt động đầu tư trên thị trường chứng khoán. Dù trong trường hợp giá cổ phiếu tăng ngay sau khi bạn bán, bạn cũng không nên tiếc nuối. Mục đích cuối cùng của bạn là giữ thua lỗ ở mức an toàn để còn tiền đầu tư vào những cơ hội tốt hơn.
Việc quản trị rủi ro và cắt lỗ kịp thời không chỉ giúp bạn bảo vệ vốn mà còn tăng khả năng thành công trong đầu tư dài hạn. Nhờ đó, bạn có thể duy trì sự ổn định tài chính và tận dụng các cơ hội mới một cách hiệu quả hơn.
Nguyên tắc quan trọng cần nhớ khi cắt lỗ trong chứng khoán
Cắt lỗ theo phần trăm
Như đã đề cập, thời điểm nhà đầu tư cắt lỗ sẽ dựa vào ngưỡng giới hạn thua lỗ – tức là giá cổ phiếu đã giảm đến một tỷ lệ phần trăm nhất định so với giá mua. Ngưỡng này có thể là 5%, 10%, hay 15% tùy theo mức độ chấp nhận rủi ro của nhà đầu tư. Bằng cách này, bạn sẽ biết cụ thể khi nào nên cắt lỗ và tính được mức lỗ mà bản thân phải chịu.
Cắt lỗ theo phân tích kỹ thuật
Dựa vào các biểu đồ kỹ thuật, nhà đầu tư có thể xác định thời điểm cần cắt lỗ. Cụ thể, bạn có thể theo dõi giá trong các vùng hỗ trợ hoặc kháng cự. Nếu giá vượt qua ngưỡng này, bạn cần cân nhắc cắt lỗ.
Ngoài ra, nhiều nhà đầu tư còn dựa vào các yếu tố khác như mức giá đỉnh và đáy của quá khứ, đường trung bình cộng, đường xu hướng, hay lượng cầu thị trường tại các mức giá cụ thể để đưa ra quyết định cắt lỗ.
Việc áp dụng các phương pháp cắt lỗ này không chỉ giúp bạn giảm thiểu rủi ro mà còn tăng khả năng bảo vệ vốn và duy trì sự ổn định trong danh mục đầu tư. Điều quan trọng là bạn cần duy trì kỷ luật và theo dõi sát sao thị trường để có thể hành động kịp thời khi cần thiết.
Cách xác định điểm cắt lỗ
- Dựa vào đường trung bình cộng: Nhà đầu tư có thể thiết lập điểm cắt lỗ bằng cách theo dõi giá cổ phiếu và xác định liệu giá đã đạt đến ngưỡng hỗ trợ hoặc kháng cự chưa. Nếu giá đã chạm ngưỡng này, cần cắt lỗ kịp thời để giảm thiểu rủi ro.
- Dựa vào đường xu hướng ngưỡng hỗ trợ hoặc kháng cự: Nếu khối lượng giao dịch của một mã cổ phiếu tại mức giá trong vùng này cho thấy xu hướng cổ phiếu có thể bị thay đổi, nhà đầu tư cần nhanh chóng cắt lỗ bằng cách “thoát hàng” ngay.
- Đặt lệnh dừng lỗ (Lệnh Stop Loss) ngay dưới vùng hỗ trợ trọng yếu: Nếu giá giảm sâu và vượt qua ngưỡng hỗ trợ, lệnh dừng lỗ sẽ tự động kích hoạt bán cổ phiếu để thu tiền về.
Nhìn chung, việc mua và nắm giữ cổ phiếu thường dễ dàng hơn so với quyết định bán ra. Khi bạn đã chọn mua một cổ phiếu, việc quyết định bán ra dứt khoát khi giá tăng và bạn có lợi nhuận là hợp lý. Tuy nhiên, khi giá giảm, nuôi hy vọng giá sẽ tăng trở lại là điều dễ hiểu nhưng đầy rủi ro.
Nên xây dựng một danh mục đầu tư tốt bằng cách mua các cổ phiếu của những công ty uy tín. Như vậy, bạn sẽ giảm thiểu rủi ro và tránh tình trạng phải cắt lỗ để bảo vệ tài chính của mình. Tuy nhiên, đã tham gia vào thị trường thì kiến thức và nguyên tắc quản trị rủi ro là điều cần thiết. Đồng thời, cần xây dựng tính kỷ luật trong quá trình đầu tư để không bị tâm lý ảnh hưởng đến quyết định đầu tư.
Lưu ý:
- Luôn có kế hoạch rõ ràng: Trước khi đầu tư, hãy xác định rõ ngưỡng cắt lỗ và bám sát kế hoạch đó.
- Theo dõi thị trường liên tục: Đảm bảo bạn cập nhật thông tin thị trường để có thể điều chỉnh kịp thời.
- Đừng để cảm xúc chi phối: Đưa ra quyết định dựa trên phân tích và kế hoạch đã định, tránh để cảm xúc ảnh hưởng.
About The Author
