FIRE là gì? Những điều cần biết về trào lưu FIRE

Trong những năm gần đây, trào lưu FIRE (Financial Independence, Retire Early) đã trở thành một xu hướng đáng chú ý trong cộng đồng tài chính cá nhân. FIRE không chỉ đơn thuần là một phương pháp quản lý tài chính mà còn là một lối sống mới, giúp nhiều người đạt được sự tự do tài chính và nghỉ hưu sớm hơn so với tuổi nghỉ hưu truyền thống. Vậy FIRE là gì và những nguyên tắc cơ bản của nó ra sao? Trong bài viết này, cùng Thế giới đầu tư khám phá những điều cần biết về trào lưu FIRE, từ khái niệm cơ bản đến các chiến lược cụ thể để áp dụng vào cuộc sống.

Tìm hiểu về FIRE là gì?

FIRE là gì?

FIRE (Financial Independence, Retire Early) là một trào lưu và cũng là một lối sống được nhiều người theo đuổi nhằm đạt được độc lập tài chính và có khả năng nghỉ hưu sớm. Mặc dù chỉ mới trở nên phổ biến trong những năm gần đây, khái niệm này đã tồn tại từ hơn ba thập kỷ trước, được giới thiệu lần đầu qua cuốn sách “Your Money or Your Life” của Vicki Robin và Joe Dominguez, xuất bản năm 1992. Khái niệm này tập trung vào việc tối ưu hóa tài chính cá nhân, cắt giảm chi tiêu không cần thiết và hài lòng với những gì mình đang có, thay vì mưu cầu thêm về vật chất.

Nguyên tắc cơ bản của FIRE

Mặc dù định nghĩa của FIRE đã thay đổi ít nhiều để phù hợp với thời đại hiện nay, nguyên tắc cơ bản của nó vẫn không thay đổi. Cụ thể, FIRE xoay quanh ba nguyên tắc chính:

• Tiêu ít hơn: Cắt giảm các chi tiêu không cần thiết và tối ưu hóa các khoản chi để giảm thiểu lãng phí.
• Kiếm nhiều hơn: Tăng thu nhập bằng cách làm thêm công việc, đầu tư vào giáo dục để có kỹ năng mới hoặc khởi nghiệp.
• Đầu tư “mạnh tay” hơn: Đầu tư một phần lớn thu nhập vào các kênh đầu tư có tiềm năng sinh lời cao, như cổ phiếu, bất động sản hoặc các quỹ đầu tư.

Mức độ “ít”, “nhiều”, và “mạnh tay” này hoàn toàn phụ thuộc vào khả năng và mục tiêu của từng cá nhân, không có một mức định lượng chung nào cho tất cả mọi người.

Con số FIRE và nguyên tắc 4%

Nếu coi FIRE là một con đường tài chính cá nhân, thì việc biết đích đến là điều cần thiết trước khi bắt đầu hành trình. Điểm đích này thường được gọi là “con số FIRE”, tượng trưng cho tổng khối tài sản cần tiết kiệm và đầu tư để đạt được độc lập tài chính.

Một công thức phổ biến để tính con số FIRE là:

Con số FIRE = Chi phí hằng năm ×25

Khối lượng tài sản này sẽ được đem đi đầu tư để đảm bảo “tiền đẻ ra tiền” và an toàn trước lạm phát. Công thức này thường đi kèm với “Nguyên tắc 4%”, nghĩa là với khoản tiền đó, việc rút 4% từ vốn mỗi năm cùng với lãi suất hàng năm từ đầu tư sẽ giúp bạn trang trải cuộc sống mà lượng tài sản vẫn được bảo toàn và tiếp tục sinh lời cho tương lai.

Các biến thể của FIRE

FIRE có nhiều biến thể dựa theo lối sống mà mỗi người muốn theo đuổi. Con số FIRE rất cá nhân hóa và sẽ thay đổi khi có nhiều yếu tố phát sinh, khiến chi phí không giống như mức dự đoán ban đầu. Dù vậy, đây vẫn là một mục tiêu tài chính rõ ràng để bạn bắt đầu hành trình của mình. Dù con số đi kèm trông có khổng lồ đến đâu, luôn nhớ rằng “năng nhặt chặt bị”, “tích tiểu thành đại”.

Việc hiểu rõ và áp dụng các nguyên tắc của FIRE không chỉ giúp bạn đạt được mục tiêu độc lập tài chính và nghỉ hưu sớm mà còn giúp bạn có một cuộc sống hài hòa và thỏa mãn hơn, khi bạn thực sự làm chủ được tài chính của mình.

FIRE FOMO – Nỗi sợ bỏ lỡ trào lưu?

FOMO là gì? FOMO là viết tắt của cụm từ “Fear of Missing Out”, trong tiếng Việt có thể hiểu là “nỗi sợ bỏ lỡ”. Đây là cảm giác lo lắng, căng thẳng hay sợ hãi mà một người có thể trải qua khi cho rằng những trải nghiệm, sự kiện hay cơ hội mà họ không tham gia sẽ làm họ lỡ lời, thiệt thòi, hoặc bị cảm thấy bị loại trừ khỏi một trải nghiệm tích cực. FOMO thường xảy ra trong các tình huống xã hội, kinh tế, và trong môi trường công nghệ số như các hoạt động trên mạng xã hội hay thị trường tài chính.

Thuật ngữ “FIRE FOMO” thường được sử dụng để chỉ một cảm giác bị áp lực hoặc lo lắng về việc bỏ lỡ cơ hội đạt được tài chính độc lập (Financial Independence, Retire Early – FIRE).
Do đó, khi nói về “FIRE FOMO”, người ta đề cập đến sự căng thẳng hoặc lo sợ của một số người khi họ cảm thấy áp lực phải đạt được tài chính độc lập và về hưu sớm giống như những người khác, và họ có thể bị thúc đẩy đầu tư nhiều hơn, tiết kiệm nhiều hơn hoặc có những quyết định tài chính khác để đạt được mục tiêu này.

Trào lưu FIRE có thể gây áp lực cho nhiều người, khiến họ cảm thấy mình chưa chăm chỉ đủ, chưa kiếm đủ tiền, chưa tiết kiệm đủ, hoặc cảm thấy mất quá lâu để đạt được mục tiêu. Tuy nhiên, cần nhớ rằng cụm từ FIRE bao gồm hai khía cạnh tách biệt.

FI (Financial Independence) đề cập đến độc lập tài chính, một lối sống giúp bạn có thể tự do lựa chọn làm việc hay không. RE (Retire Early) chỉ đề cập đến việc nghỉ hưu sớm, là một trong những lựa chọn trong tương lai khi bạn đạt được FI. Bạn không nhất thiết phải nghỉ hưu khi đã đạt được độc lập tài chính. Như đã đề cập, nguyên tắc của FIRE chủ yếu liên quan đến FI, với mục tiêu tập trung gia tăng và tích lũy tài sản – việc bạn làm gì với số tiền tích lũy được là hoàn toàn tùy thuộc vào bạn.

Bạn không cần phải theo trào lưu FIRE chỉ vì thấy người khác đang làm thế. Đây là một hành trình cá nhân, và chỉ có bạn mới biết điều gì là phù hợp nhất. Nếu bạn muốn, bạn hoàn toàn có thể định nghĩa lại FIRE theo cách riêng của mình. RE có thể là “relax early” hay “relax everyday” thay vì “retire early” đúng không?

Bản chất của FIRE là chỉ ra rằng việc thiết kế một lối sống lý tưởng nằm hoàn toàn trong tầm tay bạn. Nhưng để đạt được điều đó, bạn cần nới rộng khoảng cách giữa thu nhập và chi tiêu mỗi tháng, sao cho phần dư đó có thể đẩy nhanh quá trình tiết kiệm và đầu tư của bạn.

FIRE có thể không dành cho tất cả mọi người

Mặc dù không thể biết chính xác có bao nhiêu người đang theo đuổi trào lưu FIRE, nhưng chúng ta có thể thấy rằng độc lập tài chính không chỉ là mục tiêu của những người có thu nhập cao. Tuy nhiên, bất kỳ mục tiêu nào quá tham vọng cũng thường đi kèm với một số rào cản nhất định.

Nguy cơ mất cân bằng trong cuộc sống 

Rất nhiều người nghĩ rằng để đạt được tự do tài chính trong tương lai, cần phải hy sinh sự tự do hiện tại để làm việc hết sức mình. Điều này dễ khiến họ bị cuốn vào nhịp sống chỉ toàn là công việc, bỏ qua những điều quan trọng trong cuộc sống như sở thích, bạn bè, gia đình và thú vui cá nhân. Khi công việc chiếm hết thời gian, những khía cạnh khác của cuộc sống sẽ dần mất đi, và khi không còn công việc nữa, bạn sẽ còn lại gì?

Tiền bạc mất đi có thể kiếm lại được, nhưng thời gian thì không. Cuối cùng, mục đích của việc kiếm nhiều tiền là để có thể trải nghiệm cuộc sống nhiều hơn. Vì vậy, hãy học cách cân bằng. Đừng đặt ra một mốc tuổi cụ thể cho việc “nghỉ hưu sớm”. Hãy coi việc nghỉ hưu sớm như một tư duy, không cần phải có một con số xác định. Thay vào đó, hãy luyện tư duy đó bằng cách cố gắng rút ngắn thời gian làm việc và tăng hiệu suất, để có thể “nghỉ hưu sớm” ngay trong ngày.

Thời gian còn lại có thể được dùng cho bất kỳ mục đích nào, từ học thêm, giải trí, nghỉ ngơi, tìm kiếm thú vui cho mình, lên kế hoạch cho tương lai, và nhiều hoạt động khác để cuộc sống trở nên “đáng sống” hơn. Điều quan trọng là bạn cần giữ được sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân, đảm bảo rằng mình không đánh mất những giá trị quan trọng chỉ vì theo đuổi một mục tiêu tài chính.

Năng lực tài chính

Để theo đuổi trào lưu FIRE, năng lực tài chính là phương tiện quan trọng và cần được “nâng cấp” liên tục thông qua việc gia tăng thu nhập. Thu nhập cao và ổn định sẽ giúp bạn đạt mục tiêu nhanh hơn, trong khi thu nhập thấp sẽ kéo dài hành trình của bạn.

Đối với những người có thu nhập hàng tháng thấp, chiến lược FIRE nên tập trung vào hai điều ưu tiên: giảm thiểu chi phí và tăng nguồn thu. Hãy xem xét những khoản chi tiêu có thể cắt bớt hoặc lược bỏ hoàn toàn. Sau đó, hãy tìm cách để tăng thu nhập bằng cách thương lượng để được tăng lương ở vị trí hiện tại, kiếm thêm việc phụ hoặc tìm kiếm các cơ hội phù hợp khác. Khi bạn đã quen với guồng quay mới, hãy kiên trì và bắt đầu đầu tư khoản dư dù lớn hay nhỏ.

Giảm Thiểu Chi Phí

Cắt giảm chi phí là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Hãy xem xét kỹ lưỡng các khoản chi tiêu hàng ngày, hàng tuần và hàng tháng. Bạn có thể tìm cách tiết kiệm bằng cách:

• Tái đánh giá các dịch vụ đang sử dụng: Hãy kiểm tra lại các dịch vụ đăng ký hàng tháng như truyền hình cáp, internet, điện thoại, và cân nhắc chọn gói cước phù hợp hơn hoặc hủy bỏ những dịch vụ không cần thiết.
• Cắt giảm chi tiêu ăn uống ngoài hàng: Nấu ăn ở nhà không chỉ tiết kiệm tiền mà còn giúp bạn kiểm soát dinh dưỡng tốt hơn.
• Giảm thiểu chi phí giải trí: Thay vì đi xem phim hoặc tham gia các hoạt động giải trí tốn kém, hãy tìm kiếm những hoạt động miễn phí hoặc ít tốn kém như đi dạo công viên, đọc sách hoặc tham gia các sự kiện cộng đồng.

Tăng Thu Nhập

Để tăng thu nhập, bạn có thể:

• Thương lượng tăng lương: Chuẩn bị kỹ lưỡng và đề xuất với cấp trên về việc tăng lương dựa trên hiệu quả công việc và đóng góp của bạn cho công ty.
• Làm thêm việc phụ: Tìm kiếm các công việc làm thêm như dạy kèm, viết lách tự do, thiết kế đồ họa hoặc bất kỳ công việc nào phù hợp với kỹ năng của bạn.
• Khám phá các cơ hội đầu tư: Đầu tư vào chứng khoán, bất động sản hoặc các hình thức đầu tư khác để tăng thu nhập thụ động.

Chứng khoán là gì? Chứng khoán là một loại tài sản tài chính có thể được mua bán trên các sàn giao dịch chứng khoán, như một hình thức đầu tư. Chúng thường biểu thị quyền sở hữu một phần vốn của một công ty hoặc quyền tham gia vào một quỹ đầu tư. Các loại chứng khoán phổ biến bao gồm cổ phiếu (stocks), trái phiếu (bonds), chứng chỉ quỹ (mutual funds), và các sản phẩm tương tự. Việc mua bán chứng khoán thường diễn ra thông qua các sàn giao dịch như sàn chứng khoán để nhà đầu tư có thể mua vào hoặc bán ra để kiếm lời hoặc phòng ngừa rủi ro.

Kiên Trì và Đầu Tư

Khi bạn đã cắt giảm chi phí và tăng thu nhập, hãy duy trì thói quen tiết kiệm và đầu tư khoản dư. Dù số tiền bạn có thể đầu tư ban đầu có thể nhỏ, nhưng hãy kiên trì và đều đặn.

• Đầu tư thông minh: Học cách đầu tư thông minh bằng cách nghiên cứu và tham khảo ý kiến của các chuyên gia tài chính.
• Theo dõi và điều chỉnh: Theo dõi tiến độ của bạn và điều chỉnh chiến lược nếu cần thiết. Đừng ngại thay đổi kế hoạch nếu bạn thấy có cách tiếp cận hiệu quả hơn.

Năng lực tài chính không chỉ giúp bạn đạt được mục tiêu FIRE mà còn mang lại sự an tâm và ổn định trong cuộc sống. Bằng cách kiên trì và quyết tâm, bạn sẽ tiến gần hơn đến mục tiêu độc lập tài chính và có thể nghỉ hưu sớm theo cách của riêng mình.

Rủi ro thị trường

Trong thời buổi thị trường tài chính biến động, lạm phát tăng cao và nền kinh tế bất ổn như hiện nay, việc chỉ sống bằng tiền từ đầu tư là quá khó, gần như khiến FIRE trở nên bất khả thi và không thực tế với đại chúng. Đầu tư thế nào để tiền của mình không mất giá là một chuyện, và có sinh lời hay không có thể lại là một câu chuyện khác.

Đảm bảo thu nhập không thôi chưa đủ. Nếu muốn theo FIRE, bạn còn cần phải dành thời gian tìm hiểu và nghiên cứu thị trường, nâng cao kiến thức tài chính cá nhân, tìm ra phương thức đầu tư phù hợp với khẩu vị rủi ro và nhu cầu tại từng thời điểm. Ngoài ra, cần tính toán tỉ suất lợi nhuận mà mình mong muốn qua các kênh đầu tư uy tín và minh bạch. Bạn cũng cần theo dõi thường xuyên để có biện pháp bảo toàn nguồn vốn, đề phòng trong các trường hợp xấu.

Quan trọng hơn nữa, việc duy trì kỷ luật tài chính cá nhân và xây dựng kế hoạch đầu tư dài hạn là yếu tố quyết định thành công của chiến lược FIRE. Không chỉ đơn thuần là đầu tư, bạn cần phải cân nhắc các yếu tố khác như chi phí sinh hoạt, quản lý rủi ro, và các yếu tố kinh tế vĩ mô có thể ảnh hưởng đến nguồn thu nhập của mình. Hãy luôn chuẩn bị tinh thần đối mặt với những biến động bất ngờ và không ngừng học hỏi để điều chỉnh kế hoạch của mình theo tình hình thực tế.

Vậy mới thấy rằng không có một công thức hay nguyên tắc “làm giàu” nào phù hợp cho mọi trường hợp, và mọi yếu tố trên thị trường đều có thể biến đổi. Do đó, chúng ta cần tỉnh táo, học cách kiểm soát cảm xúc, kiên trì và bền bỉ hơn với mục tiêu tài chính của mình. Đường đi của chúng ta là một cuộc hành trình dài và mọi khó khăn sẽ qua đi.

Tài chính cá nhân là việc của từng cá nhân. Trào lưu FIRE ngày càng đa dạng và dễ tiếp cận hơn, giúp mọi người có thể tự tin hơn trong việc lên kế hoạch cho tương lai, hình dung cuộc sống lý tưởng và đạt được nó trong một khoảng thời gian hạn chế.

FIRE mang đến những con số quan trọng, nhưng đó không phải là tất cả. Quan trọng là hành trình FIRE của bạn, dẫu có gian nan đến đâu, không nên quá gắng gượng đến mức kiệt sức và từ bỏ. Hãy nhận diện rõ ràng vị trí hiện tại của mình, định hướng điểm đến và bắt đầu hành động ngay từ bây giờ. Mục tiêu tự do tài chính sẽ không còn xa vời hay không thực tế với bạn nữa.

About The Author