Kiến thức về đầu tư chứng khoán cho người mới bắt đầu

Đầu tư chứng khoán từ lâu đã trở thành một phương thức phổ biến giúp cá nhân và tổ chức gia tăng tài sản và tạo ra nguồn thu nhập thụ động. Tuy nhiên, với những người mới bắt đầu, thế giới chứng khoán có thể khá phức tạp và đáng sợ. Việc nắm vững những kiến thức cơ bản về chứng khoán là bước khởi đầu quan trọng giúp bạn tự tin hơn khi tham gia thị trường này. Từ hiểu biết về các khái niệm cơ bản, cách thức hoạt động của thị trường, đến các chiến lược đầu tư và phân tích tài chính, bài viết này Đầu tư World sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn tổng quan và những bước đi đầu tiên trên con đường trở thành nhà đầu tư chứng khoán thông thái.

Đầu tư chứng khoán là gì?

Đầu tư chứng khoán là gì? Đầu tư chứng khoán từ lâu đã trở thành một phương thức phổ biến giúp cá nhân và tổ chức gia tăng tài sản và tạo ra nguồn thu nhập thụ động. Tuy nhiên, đối với những người mới bắt đầu, thế giới chứng khoán có thể khá phức tạp và đáng sợ. Hiểu rõ và nắm vững những kiến thức cơ bản về chứng khoán là bước khởi đầu quan trọng giúp bạn tự tin hơn khi tham gia thị trường này.

Theo khoản 15, điều 4 Luật Chứng khoán năm 2019, đầu tư chứng khoán là việc mua, bán, nắm giữ chứng khoán của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. Chứng khoán bao gồm các loại tài sản như cổ phiếu, trái phiếu, chứng quyền, và chứng khoán phái sinh. Khi bạn tham gia mua, bán, hay nắm giữ những tài sản này, tức là bạn đang thực hiện việc đầu tư chứng khoán.

Các loại chứng khoán phổ biến:

• Cổ phiếu: Cổ phiếu là giấy chứng nhận số tiền mà bạn đầu tư vào một công ty nào đó với tư cách là cổ đông. Khi mua cổ phiếu, bạn trở thành một phần sở hữu của công ty và có quyền nhận cổ tức cũng như tham gia quyết định các vấn đề quan trọng của công ty.
• Trái phiếu: Trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ của tổ chức phát hành đối với người sở hữu. Khi mua trái phiếu, bạn đang cho tổ chức phát hành vay tiền và sẽ được trả lãi suất định kỳ cùng với việc hoàn trả gốc khi đáo hạn.
• Chứng quyền: Chứng quyền là một loại chứng khoán cho phép người sở hữu quyền mua hoặc bán một số lượng cổ phiếu nhất định trong tương lai với mức giá đã được xác định trước.
• Chứng khoán phái sinh: Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính có giá trị phụ thuộc vào giá trị của tài sản cơ sở như cổ phiếu, trái phiếu, hoặc các loại hàng hóa. Các công cụ này bao gồm hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn, và các sản phẩm phái sinh khác.

Đầu tư chứng khoán tại Việt Nam:

Ở Việt Nam, nhà đầu tư cá nhân thường chủ yếu mua cổ phiếu. Cổ phiếu không chỉ là cách để bạn trở thành cổ đông của một công ty mà còn là phương tiện giúp bạn tham gia vào sự phát triển và lợi nhuận của công ty đó. Việc nắm giữ cổ phiếu đòi hỏi sự hiểu biết về hoạt động kinh doanh của công ty, cũng như khả năng phân tích tài chính và dự đoán xu hướng thị trường.

Tầm quan trọng của kiến thức cơ bản:

Việc nắm bắt các khái niệm cơ bản, hiểu rõ về cách thức hoạt động của thị trường chứng khoán, và biết cách áp dụng các chiến lược đầu tư và phân tích tài chính là điều cần thiết cho mọi nhà đầu tư, đặc biệt là những người mới bắt đầu. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn tổng quan và những bước đi đầu tiên trên con đường trở thành nhà đầu tư chứng khoán thông thái. Chỉ khi có được kiến thức và kỹ năng cần thiết, bạn mới có thể tận dụng tối đa cơ hội và giảm thiểu rủi ro trong quá trình đầu tư chứng khoán.

Tại sao nên đầu tư chứng khoán?

Đầu tư chứng khoán là một phương thức hiệu quả để gia tăng tài sản và tạo nguồn thu nhập thụ động. Thị trường chứng khoán mang lại cơ hội lợi nhuận cao thông qua việc mua bán cổ phiếu, trái phiếu và các loại chứng khoán khác. Bên cạnh đó, đầu tư chứng khoán giúp đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro và tận dụng các lợi ích từ sự phát triển của nền kinh tế. Ngoài ra, với sự phát triển của công nghệ, việc đầu tư chứng khoán ngày càng trở nên dễ dàng và tiện lợi, phù hợp cho cả nhà đầu tư cá nhân và tổ chức. Đầu tư chứng khoán không chỉ giúp bạn bảo toàn và gia tăng giá trị tài sản mà còn là cách để bạn tham gia vào sự tăng trưởng của các doanh nghiệp và nền kinh tế.

Chuẩn bị những gì trước khi tham gia đầu tư vào chứng khoán?

Thông thường, mọi người sẽ dành một phần lớn tiền tiết kiệm của mình để đầu tư khi nghe thấy bạn bè đang kiếm được tiền từ chứng khoán. Tuy nhiên, việc đầu tư mà không có một kế hoạch tài chính rõ ràng thường dẫn đến kết quả không mong muốn. Sau một thời gian, khoản đầu tư có thể không thực sự hiệu quả, thậm chí có nguy cơ mất trắng.

Thất bại trong việc lên kế hoạch chính là lên kế hoạch để thất bại. Việc đầu tư chỉ nên được thực hiện khi bạn có một kế hoạch tài chính cụ thể. Bạn chỉ nên sử dụng phần tiền nhàn rỗi, tức là phần tiền không sử dụng đến trong khoảng 2 – 3 năm tới, để đầu tư.

Vì vậy, trước khi đầu tư vào bất kỳ tài sản nào, dù là bất động sản hay chứng khoán, bạn cần hiểu rõ hai vấn đề quan trọng:

• Cách quản lý tài chính cá nhân: Quản lý tài chính cá nhân bao gồm việc lập kế hoạch chi tiêu, theo dõi thu nhập và chi phí, và xác định mức độ tiết kiệm hợp lý. Bạn cần biết mình có bao nhiêu tiền nhàn rỗi sau khi trừ đi tất cả các khoản chi phí sinh hoạt và các quỹ dự phòng cần thiết.
• Cách tiết kiệm tiền hiệu quả: Tiết kiệm tiền hiệu quả là một phần không thể thiếu trong việc quản lý tài chính cá nhân. Hàng tháng, bạn nên trích ra một phần thu nhập vào tài khoản tiết kiệm hoặc đầu tư. Thông thường, bạn có thể trích khoảng 20% thu nhập vào tài khoản đầu tư và cam kết không sử dụng số tiền này trong tối thiểu 2 năm. Tỷ lệ này có thể thay đổi tùy thuộc vào thu nhập và tình hình kinh tế của bạn.

Một khi đã có nền tảng tài chính vững chắc, bạn có thể tận dụng sức mạnh của lãi kép để gia tăng tài sản. Càng tích lũy được nhiều, lợi thế từ lãi kép sẽ giúp bạn đạt được tự do tài chính sớm hơn. Điều quan trọng là duy trì kỷ luật trong việc tiết kiệm và đầu tư, đồng thời luôn cập nhật và học hỏi thêm kiến thức về thị trường chứng khoán.

Đầu tư chứng khoán không chỉ là một cách để gia tăng giá trị tài sản mà còn là cơ hội để bạn tham gia vào sự phát triển của nền kinh tế. Nhưng để đạt được thành công, bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng và có một chiến lược tài chính rõ ràng.

Nên hạn chế đầu tư vào chứng khoán khi nào?

Đầu tư chứng khoán có thể là một phương pháp hiệu quả để gia tăng tài sản, nhưng không phải lúc nào cũng là lựa chọn đúng đắn cho tất cả mọi người. Trong một số trường hợp, bạn thực sự không nên hoặc chưa nên đầu tư vào chứng khoán:

• Bạn chưa có một khoản tiết kiệm nào cho những tình huống rủi ro bất thường: Nếu bạn chưa có quỹ dự phòng cho các tình huống khẩn cấp như dịch bệnh, mất việc, ốm đau, thì việc đầu tư vào chứng khoán có thể là một rủi ro lớn. Bạn cần có một khoản tiết kiệm đủ để trang trải các chi phí sinh hoạt trong ít nhất 3-6 tháng trước khi nghĩ đến đầu tư.
• Bạn chưa nắm vững những kiến thức cơ bản về cổ phiếu: Đầu tư chứng khoán đòi hỏi kiến thức và hiểu biết về thị trường, các công ty, và cách thức hoạt động của cổ phiếu. Nếu bạn chưa nắm vững các khái niệm cơ bản và chưa có kinh nghiệm, bạn có thể dễ dàng đưa ra những quyết định sai lầm.
• Bạn muốn kiếm tiền nhanh từ cổ phiếu: Nếu mục tiêu của bạn là kiếm tiền nhanh, bạn có thể bị cám dỗ bởi những quyết định đầu tư mạo hiểm. Thị trường chứng khoán không phải là nơi để kiếm tiền nhanh chóng mà là một sân chơi dài hạn, đòi hỏi sự kiên nhẫn và chiến lược đầu tư cẩn thận.

Trong những tình huống trên, bạn sẽ không có đủ tâm lý vững vàng để có thể sống sót trên “chiến trường” mang tên thị trường chứng khoán. Sau hơn 15 năm đầu tư chuyên nghiệp, tôi nhận thấy rằng phần lớn những người trong ba trường hợp này đều thua lỗ sau một thời gian dài đầu tư.

Thực tế, trong phần lớn các câu chuyện mà bạn được nghe, mọi người thường nói về việc “chơi chứng khoán” chứ không phải đầu tư chứng khoán. Việc “chơi” chứng khoán thường mang tính chất cờ bạc, và chắc chắn là bạn không thể kiếm được tiền bền vững khi đang chơi.

Nếu bạn đã sẵn sàng và đã có nền tảng tài chính vững chắc, hãy tiếp tục tìm hiểu sâu hơn về cách thức vận hành của thị trường chứng khoán. Đầu tư không chỉ đòi hỏi kiến thức mà còn cần sự kiên nhẫn, kỷ luật và chiến lược rõ ràng. Khi bạn đã trang bị đầy đủ những yếu tố này, bạn sẽ có cơ hội tốt hơn để đạt được thành công và gia tăng giá trị tài sản một cách bền vững.

Lợi nhuận của bạn khi đầu tư cổ phiếu đến từ đâu?

Khi bạn mua cổ phiếu, lợi nhuận của bạn có thể đến từ hai nguồn chính, nếu mọi thứ diễn ra thuận lợi:

• Hưởng cổ tức: Cổ tức là số tiền hoặc cổ phiếu mà công ty trích ra từ lợi nhuận để trả cho các cổ đông khi công ty kinh doanh có lãi. Cổ tức thường được trả bằng tiền mặt, là khoản “tiền tươi” bạn sẽ nhận được trực tiếp vào tài khoản của mình. Ngoài ra, cổ tức cũng có thể được trả bằng cổ phiếu, giúp bạn tăng số lượng cổ phiếu mà bạn sở hữu.
• Hưởng chênh lệch giá: Chênh lệch giá là mức chênh lệch giữa giá mua cổ phiếu và giá bán cổ phiếu. Lợi nhuận hoặc lỗ từ chênh lệch giá được xác định như sau:
• • Nếu giá bạn bán cổ phiếu cao hơn giá bạn mua, bạn sẽ có lãi.
  • Nếu giá bạn bán cổ phiếu thấp hơn giá bạn mua, bạn sẽ bị lỗ.

Tổng lãi/lỗ của bạn khi đầu tư cổ phiếu sẽ được tính bằng công thức sau:

Tổng lãi/lỗ = Cổ tức đã nhận + Chênh lệch giá

Ví dụ, nếu bạn mua cổ phiếu của một công ty với giá 100,000 đồng mỗi cổ phiếu và bán lại với giá 150,000 đồng mỗi cổ phiếu, bạn sẽ có lợi nhuận chênh lệch giá là 50,000 đồng mỗi cổ phiếu. Nếu trong quá trình nắm giữ cổ phiếu, bạn còn nhận được cổ tức là 5,000 đồng mỗi cổ phiếu, thì tổng lãi của bạn sẽ là 55,000 đồng mỗi cổ phiếu.

Cổ tức

Cổ tức là một phần lợi nhuận mà công ty phân chia cho các cổ đông dựa trên số lượng cổ phiếu mà họ sở hữu. Cổ tức thường được trả bằng tiền mặt hoặc bằng cổ phiếu. Nếu được trả bằng tiền, đây là khoản tiền trực tiếp mà bạn sẽ nhận vào tài khoản của mình. Nếu được trả bằng cổ phiếu, số lượng cổ phiếu bạn sở hữu sẽ tăng lên, giúp tăng giá trị đầu tư của bạn khi giá cổ phiếu tăng.

Chênh lệch giá

Chênh lệch giá là mức tăng hoặc giảm của giá cổ phiếu từ thời điểm bạn mua đến thời điểm bạn bán. Đây là một trong những yếu tố quan trọng quyết định lợi nhuận hoặc lỗ của bạn khi đầu tư cổ phiếu. Để tận dụng chênh lệch giá, bạn cần theo dõi sát sao diễn biến thị trường, đánh giá tình hình kinh doanh của công ty, và đưa ra quyết định mua bán hợp lý.

Việc đầu tư cổ phiếu mang lại lợi nhuận từ hai nguồn chính là cổ tức và chênh lệch giá. Để tối đa hóa lợi nhuận, bạn cần nắm vững các yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu, theo dõi tình hình tài chính của công ty, và có chiến lược đầu tư rõ ràng. Đồng thời, bạn cũng cần chuẩn bị tâm lý và kiến thức để đối phó với các biến động của thị trường, nhằm đạt được kết quả tốt nhất trong quá trình đầu tư cổ phiếu.

Đặt mua/bán 1 cổ phiếu như thế nào?

Để đặt mua hoặc bán một cổ phiếu, bạn cần thực hiện qua một số bước cơ bản. Trước tiên, mở tài khoản giao dịch chứng khoán tại một công ty chứng khoán uy tín. Sau đó, nạp tiền vào tài khoản này. Tiếp theo, truy cập vào nền tảng giao dịch của công ty chứng khoán và lựa chọn cổ phiếu muốn mua hoặc bán. Đặt lệnh mua hoặc bán bằng cách nhập mã cổ phiếu, số lượng và giá mong muốn. Cuối cùng, xác nhận lệnh và theo dõi trạng thái lệnh trên hệ thống. Việc nắm vững quy trình này giúp bạn giao dịch cổ phiếu một cách hiệu quả và an toàn trên thị trường chứng khoán.

Cần bao nhiêu tiền để mua cổ phiếu?

Đây là một trong những câu hỏi mà hầu như nhà đầu tư nào cũng thắc mắc khi mới tìm hiểu về chứng khoán. Kiểu như: “Chị chỉ có 5 triệu thì có đầu tư được không?”

Thực tế là bạn không cần phải có vài chục triệu hay vài trăm triệu mới có thể mua cổ phiếu. Số tiền bạn cần sẽ được tính bằng công thức:

Số tiền cần có = Số lượng cổ phiếu muốn mua × Giá của một cổ phiếu

Giả sử bạn muốn mua cổ phiếu của Ngân hàng Quân đội (mã MBB). Số lượng cổ phiếu tối thiểu bạn phải mua (theo quy định của sàn giao dịch) là 100 cổ phiếu. Nếu giá là 25.000 đồng/cổ phiếu thì số tiền bạn cần có chỉ là:

100 cổ phiếu × 25.000 đồng/cổ phiếu = 2.500.000 đồng

Có một điều quan trọng trong đầu tư mà bạn cần phải nhớ là tư duy đầu tư quan trọng hơn rất nhiều so với số tiền mà bạn đang có. Dù bạn có sở hữu 1 tỷ đồng nhưng nếu bạn chỉ “chơi chứng khoán” với tư duy đánh bạc thì chỉ sớm thôi, số tiền đó sẽ “bốc hơi” hết.

Tóm lại, việc đầu tư chứng khoán không đòi hỏi bạn phải có số vốn lớn. Quan trọng là bạn cần có kiến thức, chiến lược và tư duy đúng đắn để đạt được thành công trên thị trường chứng khoán.

About The Author