Rủi ro trong đầu tư chứng khoán theo góc nhìn chuyên gia

Đầu tư chứng khoán từ lâu đã được xem là một trong những kênh đầu tư hấp dẫn, mang lại tiềm năng sinh lời cao cho các nhà đầu tư. Tuy nhiên, đi đôi với cơ hội là những rủi ro không thể tránh khỏi. Dù bạn là một nhà đầu tư dày dặn kinh nghiệm hay mới chập chững bước vào thị trường, việc hiểu rõ các rủi ro trong đầu tư chứng khoán là điều vô cùng quan trọng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá những rủi ro thường gặp trong đầu tư chứng khoán từ góc nhìn của các chuyên gia. Bằng những phân tích sâu sắc và kinh nghiệm thực tiễn, các chuyên gia sẽ giúp chúng ta nhận diện và quản lý rủi ro một cách hiệu quả, từ đó đưa ra các quyết định đầu tư thông minh và an toàn hơn.

Rủi ro trong đầu tư chứng khoán là gì?

Rủi ro trong đầu tư chứng khoán không chỉ đơn giản là sự dao động của lợi nhuận mà người đầu tư mong đợi. Điều đó còn bao gồm những nguy cơ tiềm ẩn như mất mát vốn đầu tư do giá cổ phiếu giảm sâu, thậm chí có thể dẫn đến sụt giảm đột ngột khi thị trường chứng khoán gặp phải các biến động bất ngờ. Rủi ro cũng có thể phát sinh từ những yếu tố hệ thống như rủi ro thị trường toàn cầu, tác động của chính sách kinh tế và chính trị, hoặc thậm chí từ sự không ổn định của doanh nghiệp mà người đầu tư đang đặt niềm tin. Điều này làm tăng sự không chắc chắn và khó đoán trước trong việc dự báo và quản lý rủi ro trong hoạt động đầu tư chứng khoán.

Phân loại rủi ro đầu tư chứng khoán

Ngoài năm được rủi ro trong đầu tư chứng khoán là gì, nắm được phân loại các rủi ro này sẽ giúp bạn dễ ghi nhớ hơn.

Rủi ro hệ thống

Rủi ro hệ thống trong đầu tư chứng khoán liên quan đến các sự kiện không thể dự đoán như sự kiện chính trị bất ngờ, suy thoái kinh tế, và biến động lãi suất. Những yếu tố này có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến toàn bộ thị trường chứng khoán, tạo ra những biến động lớn và không thể tránh khỏi. Ví dụ, vào tháng 3 năm 2020 khi đại dịch COVID-19 bùng phát mạnh, thị trường chứng khoán của Việt Nam đã chứng kiến những đợt giảm điểm sâu, với VN-Index giảm lần lượt 3,1% và 5,19% vào các phiên giao dịch ngày 11 và 12 tháng 3, đánh dấu mức giảm kỷ lục từ năm 2002 đến nay.

• Rủi ro thị trường: Rủi ro thị trường xuất hiện khi các nhà đầu tư phản ứng bằng cách điều chỉnh chiến lược đầu tư do tác động từ thị trường, dẫn đến tình trạng hoang mang và lo lắng. Điều này có thể lan rộng khi nhiều nhà đầu tư đồng loạt rút vốn, làm tăng cung cấp cổ phiếu trên thị trường và đẩy giá cổ phiếu giảm mạnh hơn so với giá trị cơ bản ban đầu.
• Rủi ro từ biến động lãi suất: Rủi ro từ biến động lãi suất xảy ra khi thị trường lãi suất biến động bất thường. Mối quan hệ tỷ lệ nghịch giữa giá cổ phiếu và lãi suất làm cho các nhà đầu tư có xu hướng chuyển vốn vào các lựa chọn đầu tư khác như tiền gửi ngân hàng khi lãi suất tăng cao, gây ra áp lực bán cổ phiếu và đẩy giá chứng khoán giảm. Ngược lại, khi lãi suất giảm thấp, nhu cầu đầu tư vào cổ phiếu tăng lên có thể đẩy giá cổ phiếu lên cao.
• Rủi ro sức mua: Rủi ro sức mua là một yếu tố quan trọng khác trong rủi ro hệ thống, liên quan đến sự suy giảm khả năng mua hàng của người tiêu dùng do tác động của lạm phát. Hiệu ứng này khiến cho lợi suất thực tế sau khi điều chỉnh giảm, dẫn đến tác động tiêu cực đối với các doanh nghiệp và dẫn đến biến động giá cả cổ phiếu trên thị trường chứng khoán.

Rủi ro phi hệ thống

Rủi ro phi hệ thống là một dạng rủi ro chỉ ảnh hưởng đến một loại tài sản cụ thể hoặc chỉ liên quan đến một nhóm chứng khoán có quy mô nhỏ, không có khả năng lan rộng để tác động đến toàn bộ thị trường chứng khoán. Điều này có nghĩa là những rủi ro này thường chỉ ảnh hưởng đến từng công ty hoặc nhóm ngành cụ thể mà không lan tỏa ra ảnh hưởng đến các ngành khác hoặc toàn bộ hệ thống tài chính.

• Rủi ro kinh doanh là một thành phần quan trọng trong rủi ro phi hệ thống, nó phản ánh các khó khăn và thách thức mà một công ty có thể đối mặt trong quá trình hoạt động kinh doanh. Ví dụ, nếu một công ty không đạt được các mục tiêu tài chính như doanh thu hay lợi nhuận như dự kiến, đó có thể được xem là một rủi ro kinh doanh. Các nguyên nhân của rủi ro này có thể bao gồm sự cạnh tranh gay gắt, thay đổi trong nhu cầu thị trường, chi phí nguyên vật liệu tăng cao, hoặc thậm chí là quyết định kinh doanh không hiệu quả từ phía công ty. Các tác động bên trong công ty có thể là những vấn đề nội bộ như quản lý kém hiệu quả, thay đổi lãnh đạo quan trọng, hoặc những vấn đề về quy trình sản xuất và dịch vụ. Trong khi đó, các yếu tố bên ngoài có thể là những thay đổi trong chính sách kinh tế, biến động về lãi suất, thay đổi về luật pháp hoặc chính sách thuế, hay thậm chí là những sự kiện địa phương hoặc toàn cầu có tác động đến hoạt động kinh doanh của công ty.

• Rủi ro tài chính: là một khía cạnh khác của rủi ro phi hệ thống, thường liên quan đến khả năng của công ty để quản lý và điều hành tài chính một cách hiệu quả. Các vấn đề tài chính có thể bao gồm nợ vay cao, khả năng thanh toán thấp, hoặc các rủi ro liên quan đến quản lý tài sản và nợ phải trả. Khi các công ty gặp phải rủi ro tài chính, đặc biệt là khi chúng không có đủ tiền mặt để đáp ứng các nghĩa vụ tài chính, điều này có thể dẫn đến sự suy giảm của giá cổ phiếu khi nhà đầu tư lo ngại về khả năng sinh lời và ổn định của công ty.

Tóm lại, rủi ro phi hệ thống gồm có rủi ro kinh doanh và rủi ro tài chính, đều là những yếu tố mà các nhà đầu tư cần xem xét và đánh giá kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định đầu tư vào một công ty hay một nhóm chứng khoán cụ thể. Hiểu và quản lý các rủi ro này là rất quan trọng để bảo vệ vốn đầu tư và đạt được lợi nhuận bền vững trong dài hạn.

Làm thế nào để hạn chế rủi ro trong đầu tư chứng khoán

Để hạn chế rủi ro trong đầu tư chứng khoán, không thể loại bỏ hoàn toàn nhưng có thể thực hiện những biện pháp sau đây để giảm thiểu:

Đa dạng hóa hạng mục đầu tư

Đa dạng hóa là một trong những biện pháp quan trọng nhất để giảm thiểu rủi ro đầu tư chứng khoán. Bằng cách này, nhà đầu tư chia tỷ lệ vốn đầu tư vào nhiều loại tài sản khác nhau, từ cổ phiếu đến trái phiếu, hoặc từ các ngành công nghiệp khác nhau. Việc phân bổ đầu tư vào nhiều loại tài sản khác nhau giúp giảm thiểu rủi ro phi hệ thống. Ví dụ, nếu một ngành công nghiệp gặp khó khăn, các khoản đầu tư khác có thể bù đắp hoặc giảm thiểu sự ảnh hưởng tiêu cực đối với tổng thể danh mục đầu tư.

Đa dạng hóa cũng có thể áp dụng trong cùng một ngành công nghiệp bằng cách mua cổ phiếu của nhiều công ty trong ngành đó. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro do các vấn đề nội bộ của công ty mà có thể ảnh hưởng đến giá cổ phiếu.

Bên cạnh đó, đa dạng hóa còn bao gồm việc phân bổ đầu tư vào các khu vực địa lý khác nhau hoặc thậm chí là đa dạng hóa quốc gia. Việc này giúp giảm thiểu rủi ro liên quan đến các yếu tố chính trị, kinh tế hoặc luật pháp tại một quốc gia cụ thể.

Tóm lại, đa dạng hóa hạng mục đầu tư không chỉ là một chiến lược bảo vệ vốn đầu tư mà còn là cách hiệu quả để giảm thiểu rủi ro trong đầu tư chứng khoán, bảo đảm tính ổn định và bền vững của portoflio đầu tư.

Cổ phiếu phòng thủ

Cổ phiếu phòng thủ là những loại cổ phiếu có xu hướng ít biến động so với các cổ phiếu khác, đặc biệt là khi thị trường chứng khoán chịu đựng biến động mạnh. Điều này đảm bảo rằng giá cổ phiếu trong nhóm này ít có sự thay đổi lớn, mang lại sự ổn định cho tài khoản đầu tư của nhà đầu tư.

Nhóm cổ phiếu phòng thủ thường bao gồm các ngành công nghiệp và lĩnh vực có tính chất ổn định cao và ít bị tác động bởi biến động kinh tế hay sự thay đổi trong chính sách. Dưới đây là một số ví dụ tiêu biểu:

• Cổ phiếu dược phẩm: Ngành công nghiệp dược phẩm thường có nhu cầu ổn định từ người tiêu dùng vì tính thiết yếu của các sản phẩm y tế. Điều này giúp cho các công ty dược phẩm ít bị ảnh hưởng bởi biến động lớn trong thị trường chung.
• Cổ phiếu thủy điện: Các công ty hoạt động trong lĩnh vực năng lượng thủy điện thường có các dự án đầu tư lớn, với doanh thu ổn định từ việc cung cấp điện năng tái tạo. Do đó, giá cổ phiếu của các công ty thủy điện thường ít biến động so với các ngành công nghiệp khác.
• Cổ phiếu các công ty cung cấp dịch vụ cơ sở hạ tầng: Các công ty cung cấp dịch vụ cơ sở hạ tầng như cung cấp nước, xử lý nước thải, hay cung cấp dịch vụ mạng lưới điện thường có mô hình kinh doanh ổn định và có lợi thế cạnh tranh cao trong lĩnh vực hoạt động của họ.

Cổ phiếu phòng thủ không chỉ giúp bảo vệ tài khoản đầu tư của nhà đầu tư trong những thời điểm thị trường không ổn định mà còn mang lại lợi ích về sự ổn định và lợi nhuận bền vững trong dài hạn. Tuy nhiên, việc lựa chọn cổ phiếu phòng thủ cần dựa trên nghiên cứu kỹ lưỡng về từng ngành và từng công ty cụ thể để đảm bảo tính phù hợp và hiệu quả của chiến lược đầu tư.

About The Author